کلید چنج آور

کلید چنج آور (دو طرفه Changeover Switch)

کلید چنج آور(دوطرفه) مسولیت تغییر مبداء تامین جریان برق را بر دوش دارد به این مفهوم که به کمک این نوع کلید میتوان از دو منبع یعنی برق تولید شده در نیروگاه و دیزل ژنراتور تامین جریان استفاده کرد.

‎با این توضیح که هر وقت فقط یکی از منابع مورد نیاز مصرف قرار می گیرد بدین معنی که استفاده از یک منبع لازمه قطع دیگری است.

راحت ترین نوع تابلو چنج آور دیزل ژنراتور نوع دستی آن است که حاوی یک کلید سه حالته است که با 201 نشان داده می شود.

• صفر ( ۰ ) برای حالت خاموش
• حالت 1 (یک) برای برق شهر
• حالت 2 ( دو ) برای برق دیزل ژنراتور

این نوع تابلو ها کارکرد اتوماتیک ندارند و بایستی به صورت دستی و بوسیله تکنسین به کار گرفته شوند.

از طرفی، کاربرد این نوع تابلو بیشتر در جریان های تکفاز رایج است و برای جریان های سه فاز به ویژه در آمپر های بالا خطرناک میباشد.

‎نوع فن اوری شده تابلو های چنج اور نوع اتوماتیک آن است که اعمال تعویض منبع جریان را به شکل اتوماتیک و بوسیله یک کلید چنج اوز و یا 2 کنتاکتور و یا 2 کلید موتوردار انتشار می دهد.

امتیاز استفاده از سیستم اتوماتیک این است که در زمان نبود برق اصلی، دیزل ژنراتور به صورت امرجنسی (خودکار) وارد مدار می شود و در زمان وصل دوباره برق شهری، از مدار خارج می شود.

کلید چنچ آور گردان (دستی)

کلیدهای چنج آور قدرت، برای انتقال توان در تابلوهای توزیع و توان قدرت پائین استفاده می شوند.

این کلیدها از نظر آمپراژ برای توانهای بزرگ و جایگذاری در تابلوهای اصلی مناسب نیستند.

برای جابه جایی توان در واحدهای بزرگ و تا چند هزار آمپر، اکثرا از کلیدهای قدرتمندتری تحت عنوان چنج آور قدرت، استفاده می شود.

کلیدهای چنج آور یا گردان قدرت، از نظر فرمان به سه دسته

• دستی
• موتور دار
• اتوماتیک

تقسیم شده و دارای سه حالت قطع (۰)، محل ورودی (۱) و محل ورودی (۲) می باشد.

این کلیدها در مدل های 3 پل و 4 پل با لوازم جانبی بسیط مانند انواع پلاتین های کمکی، هندل، اینترلاک ها و… عرضه می شوند.

قابل ذکر است که کلیدهای چنج آور در حقیقت مرکب از دو کلید قطع و وصل با یک مکانیزم واحد می باشند.

علاوه بر مکانیزم واحد برای کارکرد هر دوکلید، بین آن ها از سیستم های باز دارنده یا اینترلاک نیز استفاده شده است.

در ادامه، به بررسی کلیدهای چنج اور دستی از این گروه می پردازیم.

کاربرد کلید چنج آور دستی

این کلیدها در داخل تابلو برق های چنج آور نصب شده و دارای مکانیزم فرمان دستی هستند.

دسته قطع و وصل یا هندل (اهرم) کلید روی درب تابلو قرار گرفته و بهره بردار (اپراتور) به وسیله آن می تواند یکی از حالت های قطع یا وصل ورودی اول و یا ورودی دوم را انتخاب کند. دسته ی قطع و صل معمولا دارای اینترلاک بوده و باز کردن درب تابلو فقط در حالت قطع کلید یعنی در حالت (۰) ممکن می سازد. علاوه بر اینترلاک درب، می توان از انواع سیستم های قفل و نشانه گذاری روی این کلیدها استفاده کرد. به خاطر دستی (اهرمی) بودن مکانیزم این کلید، نمی توان از آن در مدارهای خودکار استفاده کرد. در تصویر زیر یک نمونه کلید چنج آور(گردان) قدرت و دستی را مشاهده می کنید.

کلید چنج آور یا دوطرفه

کلید چنج آور موتوردار(اتوماتیک)

برای رفع مشکلات کلیدهای چنج آور گردان توان بالای دستی و استفاده از آنها در مدارهای فرمان خودکار، می توان از یک موتور کوچک در داخل کلید که تعبیه شده استفاده کرد.

این موتور بایک گیربکس به مکانیزم فرمان وصل شده ومیتواند حالت پلاتین های کلید را از راه دور تغییر دهد.

علاوه بر سیستم موتوری، می توان وضعیت کلید را به صورت دستی (اهرمی) و توسط اهرم یا هندل نیز تغییر داد.

قابل ذکر است که هرگونه تغییر در وضعیت پلاتین های این کلید نیاز به مدار فرمان خارجی (برد کنترلر) دارد.

بعنوان مثال فرمان قطع ووصل می تواند از طریق برد دیزل ژنراتور،رله های چنج آور ویا مدارهای سفارشی تامین شود.

در تصویر زیر یک نمونه کلید چنج آور موتوردار (motorized changeover switch) را مشاهده می کنید.

 کلید چنج آور یا دوطرفه

مهم ترین امتیاز های کلید های چنج آور عبارتند از:

1 –  توان عملکرد به صورت دستی (هندلی) و کنترل از راه دور

2 –  توان اتصال به رله های چنج آور و انواع مدار الکتریکی جهت ساختار چنج آور خودکار

3 –  توان قفل اینترلاک (مکانیزم) از محل برای جلوگیری از عدم عملکرد دستی و کنترل از راه دور

4 –  لوازم جانبی و تکمیلی گسترده مانند انواع اهرم (هندل)، پلاتین های کمکی و موتور و…